scroll

Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2012

Το ...βλέπουμε, αλλά το γράφουμε λάθος.

Η ετυμολόγηση μιας λέξης άρα μιας έννοιας, μας βοηθά στο να τη γράψουμε ορθά. Πολλές φορές όμως γράφουμε χωρίς να σκεφτόμαστε είτε γιατί δεν έχουμε μάθει να το κάνουμε είτε γιατί οι ίδιοι οι δάσκαλοι, μας υπέδειξαν λανθασμένη γραφή. Προφανώς από άγνοια τους.
Παρατηρώ πως σε ένα ποσοστό που αγγίζει το 98%, η ορθογραφία του ρήματος που σημαίνει "βλέπω", "παρατηρώ" είναι λανθασμένη.
Δε μπορώ να κατανοήσω γιατί θα πρέπει να επιμένουν οι φιλόλογοι στο ρήμα "κοιτάζω", όταν θέλουν να καταγράψουν την έννοια της παρατήρησης. Δε μπορώ να κατανοήσω γιατί το ποσοστό που ανέφερα παραπάνω, συνεχίζει να ανορθογραφεί.

Το ρήμα "κοιτάζω" προέρχεται από την "κοίτη". Σημαίνει πως "βάλλω εις την κλίνη". Πιο απλά πως πέφτω να κοιμηθώ, πως πλαγιάζω, πως κατακλίνομαι. Όταν ρωτάμε "πού κοιτάζεις;" είναι σαφές πως θα πρέπει να ρωτάμε για το πού κοιμάται κάποιος ή ακόμα και μεταφορικά για το πού διαμένει.
Από το παραπάνω ρήμα προέρχονται τα :  "κοιτασία" (συνοίκηση), "κοιτώνας" (δωμάτιο ύπνου), "κοίτασμα", "κοιτάμενος" (κλινήρης).

Όταν θέλουμε να ορθογραφήσουμε το ρήμα που σημαίνει "βλέπω" και "παρατηρώ", τότε γράφουμε "κυττάζω".
Το ρήμα αυτό προέρχεται από το "κυπτάζω", που σημαίνει περιεργάζομαι κάτι, εξετάζω από κοντά και ερευνώ με λεπτομέρεια. Στη Λυσιστράτη ο Αριστοφάνης γράφει : "Τι κυπτάζεις έχων περί την θύραν;"

Είναι σαφές πως η παρατήρηση ενός αντικειμένου από κοντά, έχει περισσότερη σχέση από την ενέργεια του να πέσω να κοιμηθώ, όταν θέλουμε να ορθογραφήσουμε το ρήμα της παρατήρησης.

Είναι στο χέρι μας να κρατήσουμε ζωντανή τη γλώσσα. Ετυμολογία σημαίνει ορθή γραφή. Σημαίνει αρμονία. Είναι στο χέρι μας να σταματήσουμε να φαλτσάρουμε.


Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2012

Ελληνική γλώσσα..Η βάση και η κορυφή της πυραμίδας

Χιλιάδες είναι τα λήμματα τα οποία δανείστηκαν οι ξένες γλώσσες από την Ελληνική.
Πότε απ' ευθείας και πότε μέσω της λατινικής. Πάμε να δούμε μερικά που έχουν ενδιαφέρον.

Η λέξη "milk" στα αγγλικά χρησιμοποιείται και ως ρήμα και ως ουσιαστικό. Εκφράζει το "γάλα" αλλά και το "άρμεγμα". Από που προήλθε όμως; Από το λατινικό ρήμα "mulgeo" που σημαίνει "αρμέγω". Το ρήμα αυτό φυσικά η λατινική το δανείστηκε από το ελληνικό "αμέλγω" (ρίζα ΜΕΛΓ και προθεματικό το "α")
Βέβαια πολλές φορές χρησιμοποιούμε την έκφραση "με άρμεξε" εννοώντας ότι κάποιος μου πήρε πολλά χρήματα, "με έγδυσε" στην αργκό. Δε χρειάζεται να νιώθουμε παράξενα γι αυτό, μιας και πρώτος διδάξας της έφρασης αυτής είναι ο ίδιος ο Αριστοφάνης στους Ιππείς.

Πάντα είχα απορία γιατί οι Άγγλοι στη λέξη "Know" έχουν αυτό το άηχο "K" μπροστά. Το ρήμα αυτό λοιπόν, προήλθε από το αρχαιότερο τους "cnawan" το οποίο σε παρελθοντικό χρόνο έχει τη μορφή "cneow". Αντίστοιχα στα γερμανικά "knoeanan". Ρίχνοντας μια ματιά στην προέλευση οδηγούμαστε στο λατινικο "gnosere" που φυσικά δανείστηκε την ελληνική ρίζα "gno-" (γνώση, γιγνώσκω κτλ.).

Τέλος, για να μη θίξω τους φίλους μου τους Ιταλούς αλλά και γιατί είμαι μακαρονάς, ας ρίξω μια ματιά στη λέξη "μακαρόνι".
Στη νότια Ιταλία ήταν σύνηθες κυρίως μετά από κηδείες να σερβίρεται ένα φαγητό παρασκευασμένο από κριθάρι. Αυτό ονομαζόταν "μακαρία". Είναι λοιπόν σαφές ότι :  makaria - maccare - macceroni - macaroni. Νόστιμα φαγητά, όμορφα έθιμα στην ελληνική νότια Ιταλία εκείνης της εποχής. Το έθιμο κρατά ακόμα στη χώρα μας μετά από κηδείες, μιας και προσφέρεται γεύμα για να τιμηθεί ο μακαρίτης, το οποίο ονομάζεται μακαριά.




Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012

Η γλώσσα μας είναι αδιαίρετη

Το να ξεχωρίζουμε τη γλώσσα μας σε Αρχαία και Νέα Ελληνικά είναι σύνηθες αλλά και λανθασμένο.
Η γλώσσα μας είναι συνεχής και αδιαίρετη. Μπορεί να έχουμε ξεχάσει τις ρίζες της αλλά ακούσια τις χρησιμοποιούμε καθημερινά. Ας δούμε μερικά παραδείγματα.

Τη γη δε την ονομάζουμε σήμερα ούτε χθών ούτε άρουρα. Συνεχίζουμε να λέμε όμως αρουραίος, υποχθόνιος και αυτόχθονες.

Το δείπνο μας δεν το αποκαλούμε δόρπον αλλά κανείς δε λέει όχι σε ένα επιδόρπιο.

Μπορεί το πρώτο μας φιλί να μην το αποκαλέσαμε κύσα. Όταν όμως σκύψαμε να φιλήσουμε το χέρι μιας κυρίας, σίγουρα προσκυνήσαμε. Στα αγγλικά είναι πιο προφανές μιας και αποκαλείται Kiss αλλά και στα γερμανικά Kussen.

Σίγουρα στο κρεβάτι μας περνάμε αρκετή ώρα χωρίς να το αποκαλούμε λέκτρον ή λέχος. Όσες γίναν μανούλες όμως για αρκετές μέρες υπήρξαν λεχώνες.

Πηγαίνετε θαμά σε μια καφετέρια; Πηγαίνετε συχνά; Είστε θαμώνες της τότε.

Κι όταν περνά μια όμορφη γυναίκα ή άντρας δίπλα σας μένετε χωρίς αυδή. Άναυδοι, χωρίς φωνή. 

Τέλος αν αναρωτιέστε ποιό είναι το "χειρότερο" όνομα για μια γυναίκα τότε αυτό πρέπει να είναι το "Αλεξάνδρα". Αν και το ρήμα "αλέξω", το οποίο σημαίνει αποκρούω,είναι ξεχασμένο σήμερα, ακόμα χρησιμοποιούμε το αλεξίσφαιρο και το αλεξικέραυνο. Αυτό που αποκρούει τη σφαίρα και τον κεραυνό δηλαδή. Φαντάζεστε τώρα γιατί δεν είναι και τόσο όμορφο για μια γυναίκα το όνομα "Άλεξάνδρα";


Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012

Γραικός ναι, Γραικύλος όχι

Τα Εθνικά μας ονόματα είναι τρία. ΠΕΛΑΣΓΟΙ, ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΙΚΟΙ.
Δεν πρέπει να μας ενοχλεί, όταν η χώρα μας αποκαλείται Greece. Αρκεί να μη συμπεριφερόμαστε ως Γραικύλοι.

Κατά τον Ησίοδο, ο Γραικός υπήρξε υιός του Δία και της Πανδώρας.
Το όνομα ετυμολογείται από το "γεραιός", εκ του "γη" και "ρέω".
Γεραιός--Γραιός--Γραικός, και έχει τη σημασία του αυτόχθονα και μάλιστα του παλαιού.
Στο Πάριο Χρονικό αναφέρεται : «πρώτον μεν Γραικοί νυν δε Έλληνες».
Ο Αριστοτέλης δε, στο C352 των Μετεωρολογικών αναφέρει ρητά πως την ονομασία Γραικοί φέραν οι Έλληνες της Δωδώνης :  «ώκουν οι Σελλοί και οι καλούμενοι τότε μεν Γραικοί, νυν δε Έλληνες».

Οι πρόγονοί μας ονομάζονταν Γραικοί. Κι από ένα Γραικό που ονομαζόταν Έλλην (όπως θα δούμε σε μελλοντική ανάρτηση) πήραν οι Έλληνες το όνομα.

Βλέπουμε λοιπόν, πως το να αποκαλούμαστε Γραικοί είναι φυσιολογικό. 
Ο όρος "Γραικύλος" όμως, δώθηκε για να περιγράψει τον ξεπεσμένο, δουλοπρεπή και προσκυνημένο νεοέλληνα. Κάλο θα είναι να μην τον επιβεβαιώνουμε καθημερινά με τις πράξεις μας.

Εν κατακλείδι 
Κι ο Καραΐσκος φώναξε κι ο Καραΐσκος λέει :
-Έλληνες μην κιοτέψετε, παιδιά μη φοβηθείτε
και πάρ᾿ το γιούχα η Τουρκιά κι έρθει να μας χαλάσει.
Σαν Έλληνες βαστάξετε και σα Γραικοί σταθείτε.
Πάτε κι’ εσείς και’ η πίστη σας, μουρτάτες να χαθήτε,
εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θελ’ απεθάνω.